۱۰ کانال ارتباطی انسان (بخش دوم)

۴. شیمی بدن

اصطلاح «شیمی بدن» اصطلاحی است که چند وقتی است در نوشتارهای مهارتی مورد استفاده قرار گرفته است. در توضیح آن اینگونه بیان می شود که در بدن انسان تعدادی ترکیب شیمیایی وجود دارد که بوی طبیعی بدن وابسته به این ترکیبات است. ترکیب درصد این ترکیبات در بدن وابسته به ژنتیک است و این ترکیبات در سیستم ایمنی بدن انسان نقش دارد.این تعریف، به طور خاص به بوی بدن به طور طبیعی می پردازد ولی آنچه که در ارتباط ها می تواند اهمیت بیشتری داشته باشد، «خوش بویی» است. کسی را نمی توان منکر این سخن یافت که خوشبویی باعث رابطه بهتر می شود. در روایات اسلامی، به خصوص در سیره پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) اهمیت این امر بیشتر روشن است.در بدن انسان تعدادی ترکیب شیمیایی وجود دارد که بوی طبیعی بدن وابسته به این ترکیبات است. ترکیب درصد این ترکیبات در بدن وابسته به ژنتیک است و این ترکیبات در سیستم ایمنی بدن انسان نقش دارد.پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) می‌فرماید: «هدیه را بپذیرید و بهترین هدیه ‏ها عطر است که از همه سبک‌بارتر و خوش‌بوتر است».[۱]امام رضا(علیه السلام) فرمود: «براى مرد سزاوار نیست که بوى خوش را در هر روز از خود دور کند و اگر هر روز نتوانست یک روز در میان و اگر باز هم نتوانست در هر هفته عطر بزند و آن‌را ترک نکند.»[۲]امام حسین(علیه السلام) وقتى روزه داشت عطر می‌زد و می‌فرمود: تحفه روزه‌دار، عطر است.[۳]نکته ای که شاید بیان آن خالی از اهمیت نباشد، این است که جامع ترین و عمیق ترین ارتباط دو انسان، رابطه جنسی است که متاثر از ارتباط شناختی، عاطفی و رفتاری است، در این رابطه که زن و شوهر در کنار هم قصد لذت بردن جسمی و روحی از هم را دارند، برای اینکه این رابطه بهتر صورت بگیرد باید به این کانال ارتباطی توجه بیشتری داشته باشند و نظافت و خوشبویی که لازمه رابطه جنسی مناسب هست، را در نظر داشته و نسبت به آن بی اعتنا و بی توجه نباشند.

۵.حالت چهره

از قدیم الایام دانش چهره شناسی (قیاف) مورد توجه بسیاری بوده است. گرچه امروزه انتقادات درست و زیادی به آن وارد کرده اند که این انتقادات و اشکالات در بسیاری از موارد درست می باشد. صاحبان این دانش مدعی هستند که می توانند از چهره اشخاص شخصیت آن ها را بیان کنند. اما آنچه می توان در این مورد بیان داشت، چهره می تواند یک نمایشگری از عاطفه و ذهنیات شما باشد.چهره ای که بر لبان صاحب آن لبخند، آشکار است با کسی که اخم کرده و چهره در هم کشیده است، تفاوت بسیاری دارد.تا صورت زیبای تو از پرده عیان شدیک باره پری از نظر خلق نهان شدحالت چهره به طور کامل می تواند نشان گر هیجانات درونی باشد. در هیجانات شادی بسیاری از ماهیچه های صورت فعال می شوند تا این هیجان را در صورت به تصویر بکشند. در مورد هیجانات دیگر نیز همین مطلب صادق است.

۶.محتوای گفتگو

آشکار است که کلمات و جملاتی که در یک رابطه بیان می شود، نشان گر نوع رابطه می باشد.حرکات دست و پا، نوع نشستن، نوع دست دادن و … همه این موارد در ارتباط با طرف مقابل بسیار مهم است. کسی که دست هایش رو به هم گره کرده است (دست به سینه) می تواند نشان از تکبر و خودبزرگ بینی در ارتباط با طرف مقابل داشته باشد.ابطه ای که در آن افراد از کلمات کوتاه بهره می گیرند می تواند نشان از نفرت دو طرف یا خجالت کشیدن ایشان باشد. رابطه ای که در آن یک فرد پرحرفی می کند و دیگری کمتر سخن می گوید می تواند نشان از اجبار و یا اکراه بودن این رابطه برای شخص کم حرف باشد و نیز رابطه ای که دو طرف از جملات عاطفی بهره می گیرند، می تواند نشان از علاقه و محبت دو طرف نسبت به هم باشد.

۷.تماس بدنی

نوع دست دادن و یا در آغوش کشیدن فرد مقابل می تواند خود راهی برای ارتباط رفتاری با دیگری باشد. کسی که دست دیگری را محکم فشار می دهد می تواند نشان از علاقه زیاد و یا نفرت و کدورت باشد و یا کسی که صرفا با نوک انگشتان خود دست می دهد می تواند بیانگر حیای او، یا بی میلی او به این ارتباط باشد. تحلیل اینکه کدام یک از این موارد است، برمی گردد به سابقه عاطفی و ارتباط قبلی ای که این دو شخص با هم داشته اند.  

۸.وضعیت بدن

۹.حرکات بدن

۱۰.فاصله دو نفر از یکدیگر

منظور از این سه مورد، همان چیزی است که در زبان محاوره از آن به زبان بدن (body language) نام برده می شود. در روان شناسی اجتماعی این سه مورد از هم جدا بحث می شوند ولی در آموزش های مهارتی که به افراد داده می شود این دو در کنار هم و به عنوان بحثی با نام «زبان بدن» آموزش داده می شود.حرکات دست و پا، نوع نشستن، نوع دست دادن و … همه این موارد در ارتباط با طرف مقابل بسیار مهم است. کسی که دست هایش رو به هم گره کرده است (دست به سینه) می تواند نشان از تکبر و خودبزرگ بینی در ارتباط با طرف مقابل داشته باشد.کسی که دست خود را در ارتباط زیاد تکان می دهد می تواند نشان از آن باشد که در این ارتباط به گونه ای مضطرب است. کسی که در ارتباط بسیار از طرف مقابل دور می شود، می توان برداشت کرد که او از این ارتباط احساس ایمنی نمی کند و کسی که زیاد از حد نزدیک می شود، می توان فهمید که او به دنبال رابطه تنگاتنگی است.در پایان می توان بیان داشت که فهم و تحلیل این ده کانال ارتباطی بر بهبود و ارتقای مهارت های ارتباطی بسیار موثر است و عدم توجه به یکی از این موارد می تواند به ارتباطات افراد آسیب بزند. این کانال های ارتباطی که مجموعه از رفتارها را در برداشت، زمینه ساز ارتباط عاطفی و شناختی است.

 پاورقی:

[۱] . ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول(ص)، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ۱۴۰۴ ق، دوم، ص ۶۰.[۲] . شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، محقق و مصحح: مهدی لاجوردی، تهران: نشر جهان، ۱۳۷۸ق، اول،ج ۱، ص ۲۷۹؛ شیخ حرّ عاملی، هدایه الأمه إلی أحکام الأئمه (منتخب المسائل)، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیه، اول، ۱۴۱۲ق، ج ۳، ص ۲۵۹.[۳] . شیخ صدوق، الخصال، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، قم: دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۶۲ ش، اول، ج ۱، ص ۶۲.

نویسنده: محمدحسین افشاری