۱) قال رسول الله : شَهرُ رَمَضانَ سَیِّدُ الشُّهورِ، و لَیلَهُ القَدرِ سَیِّدَهُ اللَّیالى؛
ماه رمضان، سرور ماههاست و شب قدر، سرور شبهاست.( بحار الأنوار: ۴۰/ ۵۴/ ۸۹ به نقل از کنز الفوائد)
۲) قال رسول الله صلىاللهعلیهوآله: لَو یَعلَمُ العِبادُ ما فی رَمَضانَ لَتَمَنَّت أن یَکونَ رَمَضانُ سَنَهً.
اگر بندگان مىدانستند که در رمضان چه [برکاتى] هست، آرزو مىکردند که رمضان، یک سال باشد. .( بحارالأنوار: ۹۶/ ۳۴۶/ ۱۲)
۳) الإمام الصادق علیهالسلام: إنَّ لِرَمَضانَ حَقّا وحُرمَهً لا یُشبِهُهُ شَیءٌ مِنَ الشُّهورِ.
ماه رمضان، حق و حرمتى دارد که هیچ یک از ماهها شبیه آن نیست.( الکافی: ۲/ ۶۱۷/ ۲ وج ۴/ ۱۵۴/ ۱، تهذیب الأحکام: ۳/ ۶۴/ ۲۱۵)
۴) قال رسول الله صلىاللهعلیهوآله: شَهرُ رَمَضانَ شَهرُ اللّهِ، وشَهرُ شَعبانَ شَهری؛ شَعبانُ المُطَهِّرُ، ورَمَضانُ المُکَفِّرُ.
ماه رمضان، ماه خداست و ماه شعبان، ماه من است؛ شعبانِ پاککننده و رمضانِ پوشاننده [و جبرانکننده گناهان].(کنز العمّال: ۸/ ۴۶۶/ ۲۳۶۸۵)
۵) رسول اللّه صلىاللهعلیهوآله: إنَّما سُمِّیَ رَمَضانُ؛ لِأَ نَّهُ یُرمِضُ الذُّنوبَ.
رمضان را به این خاطر رمضان نامیدهاند که گناهان را مىسوزاند.( کنز العمّال: ۸/ ۴۶۶/ ۲۳۶۸۸)
۶) رسول اللّه صلىاللهعلیهوآله: هُوَ شَهرٌ أوَّلُهُ رَحمَهٌ، وأوسَطُهُ مَغفِرَهٌ، وآخِرُهُ الإِجابَهُ وَالعِتقُ مِنَ النّارِ.
[رمضان] ماهى است که آغاز آن رحمت، میانه آن آمرزش و پایان آن اجابت [دعا] و آزادى از آتش است.( الکافی: ۴/ ۶۷/ ۴، تهذیب الأحکام: ۳/ ۵۸/ ۱۹۸ وج ۴/ ۱۵۳/ ۴۲۳، کتاب من لا یحضره الفقیه)
۷) رسول اللّه صلىاللهعلیهوآله: إنَّ الشَّقِیَّ مَن حُرِمَ غُفرانَ اللّهِ فی هذَا الشَّهرِ العَظیمِ.
بدبخت، کسى است که در این ماه بزرگ، از آمرزش الهى محروم بماند.( الأمالی للصدوق: ۱۵۴/ ۱۴۹، عیون أخبار الرضا علیهالسلام: ۱/ ۲۹۵/ ۵۳)
۸) الإمام الحسین علیهالسلام فی بَیانِ عِلَّهِ الصِّیامِ: لِیَجِدَ الغَنِیُّ مَسَّ الجوعِ فَیَعودَ بِالفَضلِ عَلَى المَساکینِ.
[حکمت روزهدارى آن است که] تا ثروتمند، رنج گرسنگى را بچشد؛ پس بر بینوایان نیکى کند. (المناقب لابن شهرآشوب: ۴/ ۶۸، بحار الأنوار: ۹۶/ ۳۷۵/ ۶۲.)
۹) عنه صلىاللهعلیهوآله: نَومُ الصّائِمِ عِبادَهٌ، وصَمتُهُ تَسبیحٌ، وعَمَلُهُ مُضاعَفٌ، ودُعاؤُهُ مُستَجابٌ، وذَنبُهُ مَغفورٌ.
خواب روزهدار، عبادت است؛ سکوتش تسبیح است؛ عملش دو برابر است؛ دعایش مستجاب است و گناهش آمرزیده است.
(کتاب من لا یحضره الفقیه: ۲/ ۷۶/ ۱۷۸۳، ثواب الأعمال: ۷۵/ ۳)
۱۰) الإمام الصادق علیهالسلام: خُلوفُ فَمِ الصّائِمِ أفضَلُ عِندَ اللّهِ مِن رائِحَهِ المِسکِ.
بوى ناخوش دهان روزهدار، نزد خداوند، برتر از بوى مُشک است. (ثواب الأعمال: ۷۵/ ۴ ، بحار الأنوار: ۹۶/ ۲۵۳/ ۲۲.)
۱۱) رسول اللّه صلىاللهعلیهوآله: إنَّمَا الصِّیامُ جُنَّهٌ یَستَجِنُّ بِهَا العَبدُ مِنَ النّارِ.
همانا روزه، سپرى است که بنده با آن، خود را از آتش، حفظ مىکند. (کنز العمّال: ۸/ ۴۵۲/ ۲۳۶۱۸.)
۱۲) رسول اللّه صلىاللهعلیهوآله: لِکُلِّ شَیءٍ زَکاهٌ، وزَکاهُ الأَبدانِ الصِّیامُ.
هر چیزى زکاتى دارد و زکات بدنها، روزه گرفتن است. (الکافی: ۴/ ۶۲/ ۲، تهذیب الأحکام: ۴/ ۱۹۱/ ۵۴۲)
۱۳) عنه صلىاللهعلیهوآله: مَن أجاعَ بَطنَهُ؛ عَظُمَت فِکرَتُهُ وفَطِنَ قَلبُهُ.
هر کس شکمش را گرسنه بدارد، فکرش بزرگ و قلبش هوشمند مىشود. (إحیاء علوم الدین: ۳/ ۱۲۹؛ المحجّه البیضاء: ۵/ ۱۵۴.)
۱۴) عنه صلىاللهعلیهوآله: مَن صامَ رَمَضانَ ثُمَّ حَدَّثَ نَفسَهُ أن یَصومَ إن عاشَ، فَإِن ماتَ بَینَ ذلِکَ دَخَلَ الجَنَّهَ.
هر کس [ماه] رمضان را روزه بدارد و سپس در دل خود بگوید که اگر زنده بماند، [باز هم] روزه مىگیرد، چنانچه در این میان بمیرد، وارد بهشت مىشود. (بحار الأنوار: ۹۶/ ۳۴۵/ ۹)
۱۵) امام علی علیهالسلام: صَومُ القَلبِ خَیرٌ مِن صِیامِ اللِّسانِ، وصِیامُ اللِّسانِ خَیرٌ مِن صِیامِ البَطنِ.
روزه دل، بهتر از روزه زبان است و روزه زبان، بهتر از روزه شکم. (غرر الحکم: ۵۸۹۰.)
۱۶) الإمام الرضا علیهالسلام: الحَسَناتُ فی شَهرِ رَمَضانَ مَقبولَهٌ، وَالسَّیِّئاتُ فیهِ مَغفورَهٌ.
حسنات در ماه رمضان، پذیرفتهاند و گناهان در آن، آمرزیده (بحار الأنوار: ۹۶/ ۳۴۱/ ۵.)
۱۷) قال رسول الله صلىاللهعلیهوآله: أربَعَهٌ تُفسِدُ الصَّومَ وأعمالَ الخَیرِ: الغیبَهُ، وَالکَذِبُ، وَالنَّمیمَهُ، وَالنَّظَرُ إلَى الأَجنَبِی.
چهار چیز، روزه و کارهاى نیک را خراب مىکند: غیبت، دروغ، سخنچینى، و نگاه به بیگانه (نامحرم). (المواعظ العددیّه: ۲۱۰.)
۱۸) رسول اللّه صلىاللهعلیهوآله: الصّائِمُ فی عِبادَهٍ وإن کانَ نائِماً عَلى فِراشِهِ؛ ما لَم یَغتَب مُسلِماً.
روزهدار، تا وقتى که از مسلمانى غیبت نکند، در حال عبادت است، هر چند در بسترش خفته باشد. (فضائل الأشهر الثلاثه: ۱۲۲/ ۱۲۴)
۱۹) رسول اللّه صلىاللهعلیهوآله: مَن صامَ یُرائی فَقَد أشرَکَ.
هر کس ریاکارانه روزه بگیرد، شرک ورزیده است. (مسند ابن حنبل: ۶/ ۸۲/ ۱۷۱۴۰، المستدرک على الصحیحین: ۴/ ۳۶۵/ ۷۹۳۸)
۲۰) رسول الله صلىاللهعلیهوآله: عَلَیکُم بِغَداءِ السَّحورِ؛ فَإِنَّهُ هُوَ الغَداءُ المُبارَکُ.
غذاى سحرى بخورید؛ چرا که غذاى بابرکتى است. (سنن النسائی: ۴/ ۱۴۶، مسند الشامیّین: ۲/ ۱۷۱/ ۱۱۳۰)
۲۱) الإمام الکاظم علیهالسلام: قیلوا؛ فَإِنَّ اللّهَ یُطعِمُ الصّائِمَ ویَسقیهِ فی مَنامِهِ.
در نیمروز بخوابید؛ به درستى که خداوند، روزهدار را در خوابش سیر و سیراب مىکند. (الکافی: ۴/ ۶۵/ ۱۴، ثواب الأعمال: ۷۵/ ۵)
۲۲) عنه صلىاللهعلیهوآله: مِن فِقهِ الرَّجُلِ فی دینِهِ تَعجیلُ فِطرِهِ وتَأخیرُ سَحورِهِ.
از دینشناسى مرد، زود افطارى خوردن و تأخیر در سحرى خوردن است. (کنز العمّال: ۸/ ۵۱۱/ ۲۳۸۹۰.)
۲۳) الإمام الصادق علیهالسلام: یُستَحَبُّ لِلصّائِمِ إن قَوِیَ عَلى ذلِکَ أن یُصَلِّیَ قَبلَ أن یُفطِرَ.
براى روزهدار، مستحب است که اگر توان داشته باشد، پیش از افطار، نماز بخواند. (تهذیب الأحکام: ۴/ ۱۹۹/ ۵۷۵)
۲۴) عنه صلىاللهعلیهوآله: إنَّ لِکُلِّ صائِمٍ دَعوَهً، فَإِذا هُوَ أرادَ أن یُفطِرَ فَلیَقُل عِندَ أوَّلِ لُقمَهٍ:یا واسِعَ المَغفِرَهِ اغفِر لی.
هر روزهدارى، یک دعا [ى مستجاب] دارد. پس هر گاه خواست افطار کند، هنگام اوّلین لقمه بگوید:
«اى آن که آمرزشت گسترده است! مرا بیامرز!». (الزهد لابن المبارک: ۴۹۴/ ۱۴۰۹، مسند الشهاب: ۲/ ۱۲۸/ ۱۰۳۱)
۲۵) رسول اللّه صلىاللهعلیهوآله: مَن فَطَّرَ صائِما کانَ لَهُ مِثلُ أجرِهِ، غَیرَ أ نَّهُ لا یَنقُصُ مِن أجرِ الصّائِمِ شَیئا.
کسى که روزهدارى را افطار دهد، براى او پاداشى مثل اوست، «۱» جز این که چیزى از اجر روزهدار، کم نمىشود. «۲» (سنن الترمذی: ۳/ ۱۷۱/ ۸۰۷، سنن ابن ماجه: ۱/ ۵۵۵/ ۱۷۴۶)
۲۶) الإمام الصادق علیهالسلام: مَن تَصَدَّقَ فی شَهرِ رَمَضانَ بِصَدَقَهٍ صَرَفَ اللّهُ عَنهُ سَبعینَ نَوعا مِنَ البَلاءِ.
هر کس در ماه رمضان صدقهاى بدهد، خداوندْ هفتاد نوع بلا را از او بر مىگرداند. (ثواب الأعمال: ۱۷۱/ ۱۹، بحار الأنوار: ۹۶/ ۱۷۹/ ۱۸ وص ۳۱۶/ ۲.)
۲۷) عنه صلىاللهعلیهوآله: إنَّ اللّهَ عز و جل اختارَ مِنَ الأَیّامِ الجُمُعَهَ، ومِنَ الشُّهورِ شَهرَ رَمَضانَ، ومِنَ اللَّیالی لَیلَهَ القَدرِ.
خداوند از میان روزها جمعهها را، از میان ماهها ماه رمضان را، و از میان شبها شب قدر را برگزید. (کمال الدین: ۲۸۱/ ۳۲)
۲۸) الإمام زین العابدین علیهالسلام: مَن قَرَأَ «إِنَّآ أَنزَلْنَهُ فِى لَیْلَهِ الْقَدْرِ» عِندَ فُطورِهِ وعِندَ سَحورِهِ، کانَ فیما بَینَهُما کَالمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فی سَبیلِ اللّهِ تَعالى.
هر کس هنگام افطارى و سحرى خوردن، سوره «إنّا أنزلناه» بخواند، میان آن دو [وقت،] همچون کسى خواهد بود که در راه خدا به خون خویش آغشته است. (الإقبال: ۱/ ۲۴۰.)
۲۹) الإمام الباقر علیهالسلام: لِکُلِّ شَیءٍ رَبیعٌ، ورَبیعُ القُرآنِ شَهرُ رَمَضانَ.
هر چیزى بهارى دارد و بهار قرآن، ماه رمضان است. (الکافی: ۲/ ۶۳۰/ ۱۰، ثواب الأعمال: ۱۲۹/ ۱، معانی الأخبار: ۲۲۸/ ۱، الأمالی للصدوق: ۱۱۵/ ۹۵)
۳۰) الإمام علیّ علیهالسلام: عَلَیکُم فی شَهرِ رَمَضانَ بِکَثرَهِ الاستِغفارِ وَالدُّعاءِ؛ فَأَمَّا الدُّعاءُ فَیُدفَعُ بِهِ عَنکُمُ البَلاءُ، وأمَّا الاستِغفارُ فَیَمحى ذُنوبَکُم.
در ماه رمضان، زیاد استغفار و دعا کنید؛ امّا دعا، که به سبب آن، بلا از شما دور مىشود، و امّا استغفار، که گناهانتان را محو مىکند. (الکافی: ۴/ ۸۸/ ۷)
