رودخانه و دریا در نقاشی کودک، نشان از ویژگی های مادر دارد.
شانه آدمک
شانه، نشانه مسئولیت پذیری یا احساس مسئولیت است و به گونه ای مبین طرح واره ایثار می باشد.
شانه بلند: نشان از ضعف در مسئولیت دارد و یک اضطراب درونی از انجام ندادن وظایف در او وجود دارد.
شانه کوچک: نشان از این دارد که مسئولیت هایی که بر روی دوش او قرار داده شده است مناسب سن و یا جنسیت او نیست و فرد به دنبال آن است که این مسئولیت ها را از روی دوش خود بردارد.
شانه افتاده: نشان از خستگی از مسئولیت پذیری دارد.
شانه مربعی شکل: نشان از عدم انعطاف پذیری در قبول مسئولیت دارد.
دست های آدمک
دست ها، نماد ارتباط با جهان و نیز توانایی ارتباط با محیط است. در تحلیل دست ها در نقاشی افراد باید آن را به دو قسمت تقسیم کرد:
بخش اول) بازو، صاعد، آرنج که نشان از توانایی ارتباط فرد با محیط است.
بخش دوم) کف دست و انگشتان: نشان از چگونگی ارتباط با محیط دارد.
حذف دست ها: نشان از اضطراب خیلی شدید فرد در ارتباط با محیط پیرامون خود دارد.
دست بزرگ: اگر در بخش اول (بازوها، صاعد، آرنج) باشد نشان از جبران افراطی ناشی از اضطراب در ارتباط دارد و اگر در بخش دوم باشد نشان از جبران افراطی ناشی از افراط در چگونگی ارتباط با افراد دارد.
دست کوچک: نشان از ضعف شدید در ارتباطات دارد.
قطع دست چپ: فردی است که دارای محدودیت و بازداری در رفتار از طرف مادر و یا گذشته خود دارد.
دست های باله ای و فرشته ای: نشان از اختلالات اسکیزوفرن، یا اختلالات عصب شناختی و تحریف در ادراک واقعیت.
کسی که بیشتر ارتباطاتش ذهنی است دست را از سر بیرون می کشد، به گونه ای که رو به آسمان است و از سر بیرون می زند.
پای آدمک
پا، نماد استقلال، حرکت و هدف است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت نارسیستیک، پا را یا حذف می کنند و یا آن را بسیار کوچک می کشند.
پای خیلی بزرگ یا ضعیف: نشان از ضعف در رسیدن به هدف دارد.
حذف پا: نشان از اضطراب شدید در هدف دارد.
پنهان کردن پا: مبین اضطراب خفیف در هدف.
و پاهای ضربدری: نشان از اضطراب و بازداری جنسی در فرد دارد.
خورشید در نقاشی
خورشید در وسط صفحه نشان از یک پدر مقتدر دارد. اگر این خورشید در سمت راست نقاشی کشیده شده باشد نشان از آن دارد که یا پدر در قید حیات نیستند و یا اگر او زنده است، رابطه عاطفی ضعیفی با فرد دارد.
خورشید اگر با اشعه های بسیار ضخیم کشیده شده باشد، نشان از پرخاشگری پدر است و خورشید در سمت چپ نقاشی نشان از پدری غیرمقتدر دارد.
دریا و رودخانه در نقاشی
دریا در نقاشی افراد نماد مادر است. دریای مواجی نشان از مادری منعطف و دریای ناآرام نشان از مادری غیرمنعطف دارد.
نکات پایانی
در پایان سخن لازم است نکات مهمی بیان شود:
- برای اینکه آزمودنی بتواند به راحتی در آزمون نقاشی شرکت کند باید یک محیط آرامی را برای او مهیا کرد. محیط ناآرام می تواند بر روی نقاشی او و تصاویری که می کشد، موثر باشد. بهتر است در این زمان هیچ فردی از اعضای خانواده در کنار او نباشد. در بهترین حالت آن است که کودک و یا فرد در یک اتاق تنها قرار بگیرد و اگر فرد خواست که آزمونگر و یا دیگری در کنار او باشد، نباید مانع درخواست او شوید ولی از آن فرد بخواهید که خودش نقاشی را بکشد و از راهنمایی های دیگران استفاده نکند. موضوع نقاشی، رنگ ها و … را خود انتخاب کند.
- لازم است به مانند دیگر موضوعات مشاوره ای، فرد به آزمون گر و مشاوراعتماد کند وگرنه ممکن است در ترسیم نقاشی، خودسانسوری کند.
- محیط آزمون را به گونه ای مهیا کنید که در آن همه وسایل مورد نیاز نقاشی برای او مهیا باشد و این باعث نشود بخشی از نقاشی او به گونه ای باشد که به میل و علاقه اش نباشد. خواسته های نامعقول او در نقاشی را در جایی یادداشت کنید، چرا که این خواسته ها در تحلیل نقاشی تاثیر بسیار مهمی دارد.
- یکی از مواردی که باید بدان توجه داشت، توجه به فرهنگ های افراد در آزمون نقاشی است. اگر کودکی اصرار دارد بخشی از کاغذ را مورد استفاده قرار دهد، چرا که خانواده به او یاد داده اند که از کاغذ به درستی استفاده کن و اسراف نکن. در این موارد شما نمی توانید به او برچسب های اختلالات روانی بزنید.
- فرصت کافی را به فرد برای نقاشی بدهید. برخی از افراد به راحتی نمی توانند وارد این آزمون بشوند و یا به محضی که کاغذی به ایشان داده می شود شروع به نقاشی کشیدن کنند. سعی کنید یک زمان معقولی را به او بدهید تا او به راحتی بتواند نقاشی خود را ترسیم کند. از گوشزد کردن اینکه وقت تمام است و یا چه مقدار زمان باقی مانده است، دوری کنید. اگر او در این زمینه سئوال کرد، زمان گذشته و یا زمان باقیمانده را برای او بیان کنید.
نویسنده: محمدحسین افشاری
