علت بی توجهی کودکان به آموزش های دینی
می توان یکی از مهم ترین عوامل بی توجهی کودکان به آموزش های دینی و به خصوص نماز را، عدم آماده سازی فرزندان برای این آموزش ها و نیز زمینه سازی آن است. این امر عاقلانه است که اگر می خواهی درختی زیبا را در حیاط خویش داشته باشی و یا گُلی را در اتاق خویش، باید خاکی مستعد را برای آن بیابی و آبی را به دانه ای که کاشتی برسانی. این امر عاقلانه یعنی زمینه سازی برای رشد یک گُل یا درخت که بتوانی بعدها از زیبایی ها و میوه های آن بهره مند گردی.
آموزش مسایل دینی به کودکان هم از این امر عاقلانه دور نیست. برای داشتن فرزندی صالح باید از قبل زمینه سازی کرد و اگر امروز کودک ما به مسائل دینی همچون نماز به راحتی تن نمی دهد ریشه در همین عدم زمینه سازی است.
در امام باقر (علیه السلام) در حدیثی مفصل به تشریح وظایف اولیا در تربیت ایمانی فرزندان از سن سه سالگی می پردازد. در سه سالگی کلمه توحید «لا اله الا الله » را به کودک بیاموزید و در چهارسالگی با نبوت پیامبر اسلام آشنایش سازید و در پنج سالگی رویش را به قبله کنید و سجده بر زمین را یادش دهید . در شش سالگی رکوع و سجود را به شیوه صحیح به او بیاموزید و در هفت سالگی وضو و نماز را به طور کامل آموزش دهید . بر اساس این حدیث شریف، کودک را باید در سه سالگی با خداوند، در چهارسالگی با نبوت و در پنج و شش سالگی با پرستش به شیوه های مختلف آشنا ساخت، تا آن که در هفت سالگی بتوان مجموعه نماز را به عنوان نمادی از کل دین و به تعبیر روایات ستون دین به او القا نمود.[۱]
برای فراهم سازی زمینه آموزش در کودکان، باید به نکاتی در این امر توجه کرد:ارتباط کلامی مناسب: با توجه به این که یکی از راه های آموزش ارزش های دینی، استفاده از سخن است، حتما باید از سخنی نرم و بیانی شیوا استفاده شود. صدای بلند، به ویژه اگر با خشونت همراه شود، سبب بی توجهی کودک به آموزش دینی خواهد شد.ارتباط کلامی مناسب می تواند انتقال دهنده عاطفه و محبتی باشد که در دل مربی به طور پنهان قرار داده شده است. کلامی که از روی مهر و محبت بیان شود، تاثیر دو چندان بر روی متربی دارد. از همین روی لازم است این ارتباط کلامی در فضا و مکان مناسب گفته شود و اگر این امر همراه با دادن هدیه ای نیز باشد تاثیر بیشتری خواهد داشت و آن آموزه دینی بهتر در دل متربی ریشه می دواند.وضعیت ظاهری مناسب: ظاهر آراسته، لباس مناسب، موی شانه زده، دندان های تمیز، بوی خوش، و… زمینه ساز آموزش دینی هستند.خوش خلقی: خوشرویی و نگاه محبت آمیز، فضای ارتباط را فراهم می سازد و بداخلاقی و ترشرویی زمینه آموزش دین را از بین می برد.حوصله: برای آموزش ارزش های دینی، بردباری ضرورت دارد. با توجه به ضعف تمرکز کودکان، گاهی لازم است آموزه ای بارها تکرار شود که صبر و حوصله والدین را می طلبد.[۲]
نمونه عملی در سیره امام خمینی(ره)
از دختر حضرت امام خمینی (ره) اینگونه نقل شده است:
کودکی ۵ ساله بودم و به حضرت امام (ره) اقتدا کردم. پس از اتمام نماز، مادرم گفت: دخترم! به شکل صحیحی اقتدا نکردی. از امام (ره) پرسیدم. آن بزرگوار ۱۵ دقیقه برایم توضیح داد.[۳]
نویسنده : محمدحسین افشاری
