نیازهای اساسی کودک

مقدمه

برای اینکه بتوانید کودکانی سالم چه به لحاظ جسمی و چه به لحاظ روانی داشته باشید، لازم است به نیازهای اساسی او توجه کنید و سعی کنید آنها را در حد اعتدال (نه افراط و نه تفریط) اقدام به تامین آنها کنید. نیازهای زیستی را ما در این مورد جزو نیازهای اساسی کودک نیاوردیم؛ چرا که مشخص است نیازهای زیستی اگر تامین نشود، نمی توان به دنبال تامین نیازهای دیگر کودک بود. نیازهای زیستی همچون خوراک و پوشاک امری است که سخن از لازم بودن آن، سخنی است بی فایده؛ چرا که همگان بر فواید آن تاکید و تائید دارند.

نیازهای اساسی کودک

۱)توجه و همدلی

انسان ها در هر سنی که باشند، نیاز به آن دارند که مورد توجه و همدلی از سوی والدین قرار بگیرند. از همین روی اگر خواهان آن هستیم که کودکی سالم تربیت کنیم، باید به او توجه کرده  و با او همدلی کنید. توجه به کودک به این نیست که شما دائماً نیازهای او را تامین کنید. بلکه مهم این است که نیازهای او را به خوبی بشناسید و سعی در تامین آنها کنید. شناخت نیازهای اساسی او خود می تواند یکی از راه های توجه درست به کودک باشد. این توجه درست می تواند جلوی رفتارهای نابهنجار او را بگیرد.

۲)عشق و محبت

کودکان به مانند بزرگ سالان نیاز به آن دارند که مورد عشق و محبت والدین و مربیان خود قرار بگیرند. عشق و محبت به کودک، هزینه ای ندارد. هر آنچه که امروز در دل کودک بکارید در زمان دیگر برداشت خواهید کرد. کودکی که مورد محبت والدین و اطرافیان قرار بگیرد، یاد می گیرد که نسبت به دیگران نیز ابراز محبت داشته باشد. دل کودک به مانند صندوقچه ایست که محبت و عشق شما در آن ذخیره شده و روزی که شما بدان نیاز دارید، آن را با سودی که چند برابر شده است، تقدیم شما خواهد کرد. اگر بدانید کودک شما اینگونه عمل می کند، دیگر از محبت و عشق ورزی به او دریغ نخواهد کرد. گرچه خوب است به این نکته نیز توجه داشته باشید که والدین و مربیانی که به  کودک و متربی خود محبت می ورزند، در همان حال خود نیز لذتی دو چندان خواهند برد. چرا که انسان ها دوست دارند هم محبت کنند و هم مورد محبت دیگران قرار بگیرند.

۳)تشویق و تحسین

دو راه بسیار مهم در تقویت و یا اصلاح رفتار کودک، تشویق و تنبیه اوست. برای اینکه رفتارهای کودک شما قوت یابد و بتواند تکرار شود، باید در ابتدای امر به او انگیزه های بیرونی بدهید. انگیزه بیرونی به این است که کودک مورد تشویق قرار بگیرد. این تشویق ها اگر به درستی صورت بگیرد، می تواند به مرور به انگیزه درونی کودک شود و او بدون تشویق دیگران، به کارهای نیکو بپردازد.

۴)گوش دادن به حرفهای کودک

برای ارتباط مناسب با کودک، باید قواعد حاکم بر این ارتباط به درستی شناخته شده و در عمل به کار گرفته شود. گوش دادن به حرفهای او یکی از قواعد حاکم بر ارتباط با کودک است. کودکان دوست دارند که حرفهای ایشان گوش داده شود و والدین نسبت به آن واکنش نشان دهند. درست هست که برخی از حرفهای او از روی تخیلاتش است ولی همین حرفهای تخیلی او، باید به خوبی گوش داده شود و مورد توجه قرار بگیرد. چه خوب است که والدین به حرفهای او گوش دهند، در مورد حرفهای او با خود کودک صحبت شود. تجریه و تحلیل شود و گاه از او بخواهید داستان هایی که می گوید را ضبط کنید. این کار نشان از آن دارد که کودک احساس کند، والدین او برای صحبت های او ارزش قائل هستند. این رفتار والدین باعث می شود که کودک نسبت به حرفهایی که می زند توجه بیشتری از خود نشان دهد.

۵)استقلال بخشی

سه سالگی، شروع استقلال خواهی کودک است. او در این سنین دوست دارد که استقلالش مورد توجه والدین قرار بگیرد و مورد احترام ایشان واقع شود. استقلال یابی، صفتی است که کودکان در ابتدای سه سالگی به دنبال آن هستند ولی ممکن است برای برخی از کارها آماده نباشند. از همین روی لازم است والدین در کنار آنها باشند و در برخی از مواقع با اجازه ای که از او می گیرند، در کارها او را یاری و همراهی کنند. 

۶)حفظ کرامت کودک

حفظ کرامت انسانی کودک، واژگانی است که باید مورد توجه قرار داد. کرامت انسانی، گزاره ایست که باید آن را در متون دینی جست و چیزی از آن در کتاب های تربیتی غربی پیدا نمی شود. کودک، انسانی است به بزرگی دنیا و آخرت. از همین روی باید او را برای دنیایی به همین وسعت تربیت کرد. والدینی که کودک خود را برای دنیا و آخرت تربیت کنند، هدفهای تربیتی و روش های تربیتی متفاوتی به کار می گیرند. از همین روی یکی از نیازهای اساسی کودک، حفظ همین کرامت اوست به این معنا که توجه شود او انسانی است که مدتی را در این دنیا مهمان است و باید او را برای زندگی آخرت آماده کرد.

نویسنده: محمدحسین افشاری