اختلال نقص توجه (ADA)[۱]
اختلال بیش فعالی (ADHD) در سه دسته بندی قرار می گیرد:
دسته اول) اختلال بیش فعالی از نوع بیش فعال_ تکانشگری
دسته دوم) اختلال بیش فعالی از نوع بی توجه
دسته سوم) اختلال بیش فعالی از نوع ترکیبی
افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی نوع اول، دارای مشکلی در تمرکز و توجه خود ندارند و تنها شاخصه این گروه فعالیت بیش از حد تصور است به گونه ای که در مشاهده کودکان مبتلا به بیش فعالی آنچه دیده می شود آن است که از در و دیوار بالا می رود.
اما در مورد دسته دوم، آن شدت از فعالیت در این کودکان قابل مشاهده نیست. آنچه از اطرافیان مورد شکایت قرار می گیرند کمیت و کیفیت حرکات و فعالیت های جسمی ایشان نیست بلکه عدم توجه و تمرکز این افراد است.
نشانه های افراد مبتلا به اختلال نقص توجه
از جمله علایمی که در افراد مبتلا به اختلال نقص توجه دیده می شود این دست از علایم است:
- اشتباهات در این افراد زیاد است ولی این اشتباهات از روی قصد نیست بلکه از روی عدم توجه و تمرکز است.
- این افراد بیش از ۵ دقیقه تمرکز کردن برایشان مشکل است. (توقع بالایی است که از این افراد بخواهید به مدت زیاد بر روی یک کار متمرکز شوند و یا کتابی را مطالعه کنند)
- وقتی با ایشان صحبت می کنید، شاید برای کسری از زمان با شما و حرف هایتان همراه باشند ولی این زیاد طول نمی کشد و باگذشت چند دقیقه دیگر او همراه و هم کلام خوبی برای شما نخواهد بود. او پس از چند دقیقه دیگر هم صحبت شما نیست و ممکن است ظاهر خود را گونه جلوه دهد که به حرفهای شما گوش داده است ولی با یک پرسش از صحبت های تان می توانید بفهمید که نه اینگونه نبوده است و اصلا او به صحبت های شما توجهی نداشته است.
- این افراد به هیچ وجه استعدادی برای برنامه ریزی و ساماندهی زندگی خود و دیگری ندارند.
- گم کردن وسایل امر شایعی در میان این افراد است. گاه این کار از روی عمد و گاه غیر عمد صورت می گیرد.
- فراموش کارند. این هم به دلیل آن است که بر روی یک موضوعی ذهن خود را متمرکز نمی کنند و همین امر هست که باعث می شود بسیاری از مسائل را فراموش می کنند. فراموشی به خاطر کندی ذهن این افراد نیست بلکه به خاطر این است که ذهن انسان یک حد توانایی دارد که در صورتی که موضوعات بسیار پراکنده شود، نمی تواند اطلاعات را به درستی در طبقه بندی خاصی قرار دهد.
- اندک تمرکزی را که با سختی به دست می آورند با اندک صدایی از بین خواهد رفت. با کوچکترین صدایی مثل بوق ماشین یا صدای تیک تاک ساعت تمرکز ایشان از بین رفته و حواسشون پرت خواهد شد.
- اطاعت چیزی نیست که در این افراد دیده شود. باز بیان این نکته شاید لازم باشد که این عدم اطاعت از سر بی توجهی به شما و دستورات تان نیست بلکه از سر این هست که توجهی بر روی یک موضوع ندارند.
راه تشخیص
بر اساس کتاب راهنمای تشخیصی-آماری اختلالات روانی ویراست پنجم این اختلال اینگونه تشخیص داده می شود:
الف) حداقل ۶ نشانه از نشانه هایی که در بالا ذکر شد در فرد مشکوک به این اختلال دیده شود. توجه داشته باشید حداقل ۶ مورد، بدین معنا که با مشاهده کمتر از این تعداد نمی توان به شخصی برچسب مبتلا بودن به اختلال بیش فعالی را زدد.
ب) نشانه های بیان شده حداقل باید به مدت شش ماه در شخص دیده شده باشد. کمتر از این مدت را نمی توان مبتلا به این اختلال دانست.
ج) فرد مظنون به این اختلال باید دارای حداقل پنج ساله باشد. کودکان کمتر از این سن را نمی توان مبتلا به این اختلال دانست.
د) شروع این علایم قبل از هفت سالگی است.
اختلال بیش فعالی از نوع ترکیبی (ADHD)
اختلال دیگری نیز در این میان وجود دارد که ترکیبی از دو اختلال بیش فعالی (HD) و نقص توجه (ADD) است. در این اختلال، شخص مبتلا به عنوان شخصیت بیش فعال شناخته می شود ولی ترکیب و تلفیقی از دو اختلال است. شخص مبتلا به این اختلال هم مبتلا به بیش فعالی است و نشانه های آن را به طور کامل دارد و هم نشانه های اختلال نقص توجه.
فعالیت های جسمی این شخص در کنار نقص توجهی که دارد می تواند آسیب های زیادی را به همراه داشته باشد. مدارس به عنوان یکی از نهادهای تربیتی که باید افراد در سن مناسبی در آن شرکت کنند دیگر پذیرای این افراد برای تعلیم و تعلم نیستند. چرا که فعالیت بیش از اندازه ای که این افراد از خود نشان می دهند، مانع از پذیرش این افراد در مدارس است.
عدم توجه و تمرکز خود نیز تاثیر بسیاری بر روی آموزش کودکان دارد و مانع رشد علمی این افراد می شود.
از همین روی لازم است که درمان کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه (ADHD) در موقع مناسب تشخیص داده شود تا درمان های درست به کار گرفته شده و از آسیب های آینده آن جلوگیری شود.
پی نوشت:[۱] . Attention Deficit Disorder
نویسنده: محمدحسین افشاری
