انواع خیانت زناشویی
دسته بندی های گوناگونی در مورد خیانت زناشویی صورت گرفته است که می توان آن را در نوشتارهای گوناگون مشاهده کرد. برخی از نویسندگان در حوزه این آن را به خیانت فکری (ذهنی)، چشم، حس لامسه، گوش، زبان و جنسی تقسیم کرده اند.[۱]
شاید بهتر باشد تقسیم را بر اساس آنچه شخصیت انسان بدان شکل می گیرد، تقسیم کرد. ریچارد رایکمن در کتاب «نظریه‌های شخصیت»، شخصیت[۲] را این‌گونه تعریف می‌کند: «شخصیت، مجموعۀ پویا و سازمان‌یافته‌ای از خصوصیات است که به طرز منحصربه‌فردی بر شناخت و افکار، انگیزه‌ها و رفتار شخص در وضعیت‌های مختلف تأثیر می‌گذارد.»[۳] با تعریفی که بیان شد مشخص می شود که شخصیت انسان در سه بعد شناخت (افکار)، انگیزه (عواطف) و رفتار است که همگی اینها تابع شخصیت اوست. با سخنانی که بیان شد می تواند انواع خیانت زناشویی را نیز در این سه حوزه مورد بررسی قرار داد.
۱٫خیانت فکری (ذهنی)
آنچه باعث تمایز انسان و دیگر مخلوقات خدا می شود قوه تفکر و تعقل اوست. قوه ای که می تواند برای انسان زمینه ساز رسیدن به سعادت و خوشبختی باشد قوه عقلانیت انسان است. از سوی دیگر تفکر اگر با مقدمات درستی چیده نشده باشد می تواند زمینه ساز گمراهی و شقاوت انسان شود که در روایت از آن به عنوان «نکرا»[۴] نام برده شده است.
انسان هایی با عهد و پیمانی که با همسر خویش می بندند، ذهن خویش را به تفکر بر روی هر زن و مرد دیگری به غیر از همسر خود برای ورود به رابطه عاطفی و احساسی می بندد. این تعهد هست که زمینه ساز عدم فکر به دیگر افراد نامحرم می شود. ولی با مرور زمان و با پدید آمدن علت هایی این نوع از خیانت، یعنی ذهن مشغولی به نامحرمی در انسان شکل می گیرد. حال سئوال این است که فرآیند این اتفاق چگونه است؟
در سخنان آینده بیان خواهد شد که چه عواملی می تواند زمینه ساز این نوع از خیانت ها باشد ولی آنچه در این بحث باید بدان پرداخت، خیانت فکری است. در این نوع ارتباط فرازناشویی، زن و یا مرد، در ذهنش علیرغم اینکه همسری دارد که با او می تواند به آرامش برسد و میل جنسی خود را ارضا کند، در ذهن به نامحرمی دیگر می اندیشد. شاید این نوع از خیانت زناشویی، یعنی خیانت در حوزه فکر، ضعیف ترین نوع خیانت به شمار آید ولی به مرور می تواند زمینه ساز انواع دیگر خیانت شود. راه های فرار از این دست از تفکرات این است که خوبی های همسرش را به ذهن بیاورد، به داشته هایی که با همسرش به دست آورده است، فکر کند، بدان ها امتیاز دهد و از سوی دیگر این را در ذهن داشته باشد که او هر آنچه از آن نامحرم دیده است، ظاهر اوست و باید این احتمال را داد که باطن مرد یا زنی که وارد چارچوب زندگی دیگری می شود، ذاتی پست و پلید باشد.
«از اون شب عروسی شروع شد. وقتی برگشتیم لباس های زیبایی که آن زن به نام میترا به تن خودش کرده بود و عطر دل انگیزش، تمام هوش و حواس من رو برده بود. خیلی ذهنم مشغول نوع حرف زدنش و صورتش که به نظرم زیبا میومد شده بودم. وقتی به خودم اومدم دیدم نسبت به لیلا – همسرم- مثل قبل توجهی ندارم. آره! این همان چیزی است که همیشه ازش می ترسیدم؛ فکر کردن به یک زن دیگر در حالیکه خودم زن خوب و زیبایی داشتم.
یک روز کاغذی برداشتم و زیبایی که همسرم آن را دارا می باشد رو روی یه کاغذ اوردم. چیزهایی که با آمدن او به زندگیم به دست آورده بودم رو یادداشت کردم. بچه های خوب، خانه خوب و آرام، زن زیبای و پایبند به زندگی چیزهایی بود که او برای من آورده بود ولی میترا چیزی برای نوشتن در ذهن من نداشت. جدای از اینکه من ظاهر میترا را به اشتباه باطن و درون او می پنداشتم. تازه فهمیدم چه اشتباهی کردم. فردای اون روز گُلی برای لیلا خریدم و برای او آوردم و به او گفتم: «او بهترین زن زندگی من هست و به بودن در کنار او افتخار می کنم.»»
دانستن خوبی های همسر، و به یادآوری آن می تواند زمینه ساز استحکام بنیان خانواده باشد. خوب است، همسران، خوبی های طرف مقابل را ببینند، امتیاز بدهند و برای او نیز بازگو کنند. خوبی های همسرتان را برای دیگران از جمله فرزندان تان بیان کنید، با این کار هم احساس بالندگی به فرزندتان دست می دهد و هم همسرتان ارزش و جایگاه خودش را در زندگی شما پیدا می کند. این کار می تواند عزت نفس او را افزایش دهد که با این اتفاق، خانواده رشد کرده و به سوی تعالی گام برمی دارد.
اما شاید این سئوال به ذهن شما بیاید که اگر همسری که با او زندگی می کنم ذره ای از خوبی ها بویی نبرده بود چه باید بکنم؟ یا ممکن است برخی این سئوال را داشته باشند که اگر در همسرم نکته مثبتی برای یادداشت و مقایسه نیافتم چه کنم؟ بهترین کار در این موارد توجه به آسیب های است که در آینده می تواند به علت ذهن مشغولی بر افراد خارج از چارچوب زندگی، بر شخصیت و کار انسان وارد شود. کسی که دلش جای دیگر است نمی تواند دل به دیگری دهد که فقط نظاره گر جسم اوست. مرد و زنی که جسمشان در کنار هم هست ولی ذهن و فکرشان جای دیگری اسیر است نمی تواند زندگی خوبی را برای خود و شریک زندگی اش به ارمغان داشته باشد.
گر در یمنی چو با منی پیش منی
گر پیش منی چو بی منی در یمنی
این ذهن مشغولی به مرور می تواند موجب سردی عواطف و نیز طلاق عاطفی گردد.
۲٫خیانت عاطفی (هیجانی)
زن و مردی که در کنار هم زندگی می کنند، جدای از آن که جسم خویش را به هم هدیه می دهند، عاطفه و احساس خویش را هم به هم هدیه می دهند. بدین معنا که آنچه در قلب اوست همسرش هست.
به اخمت خستگی در می‌رود، لبخند لازم نیست
کنار سینی چای تو اصلاً قند لازم نیست
در دل و جانش آن چه زیبایی دارد و خواسته یک مرد و زن است، باید همسرش باشد و هر آن کس که بخواهد بی دلیل و صرفا از روی هوا و هوس جای او را بگیرد، می تواند زمینه ساز خیانت به زندگی اش باشد.
عاطفه و احساس همسران، امری است که نمی توان نمونه ای را برای آن یافت. در تفسیر ثعلبی آمده است، مردی خدمت پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمد و گفت: اى پیامبر خدا! از کارى در شگفتم و به راستى هم که شگفتآور است! مردى با زنى ازدواج مىکند که هرگز، نه او آن زن را دیده و نه آن زن، او را؛ امّا همین که ازدواج صورت مىگیرد و مرد، وارد بر زن مىشود، با یکدیگر [دوست و] همدم مىشوند و هیچ چیز براى آن دو، دوست داشتنىتر از دیگرى نیست. پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) فرمود: «و خداوند، میان شما مهر و دوستى قرار داد»[۵].[۶]
مرد یا زنی که به راحتی جمله «دوستت دارم» را خرج نامحرمان دیگر می کند، نمی تواند در عاطفه و احساس همسر خود شریک باشد، او را دوست داشته باشد و از همسرش نیز بخواهد که او تمام عاطفه و احساسش را برای او هزینه کند.
لازم به بیان این نکته هست که یکی از آثاری که خیانت زناشویی دارد این است که شخصی که وارد شدن در رابطه عاطفی برای او یک عادت و منش شده است به مرور ممکن است در مورد دیگران نیز این گمانه زنی را داشته باشد که حال من دارم این کار (خیانت به همسر) را می کنم ممکن است او نیز با دیگری ارتباط داشته باشد و اگر به من کم توجه شده است به علت این است که او با دیگری ارتباط دارد. به مرور این گمانه زنی برای او تبدیل به یقین می شود که راهی برای درمان آن نمی توان یافت.
۳٫خیانت رفتاری
در این بخش که هم می توان آن را مرحله ای از مراحل خیانت دانست و هم می تواند به عنوان نوعی از رفتارهای خیانت گونه عنوان کرد، شخص در حوزه رفتاری وارد مرحله ای می شود که رفتارهای او خارج از چارچوب های زندگی زناشویی است که بخشی از آن خیانت جنسی است. قرارهای تفریحی، مسافرت و حضور در جای خلوتی که می تواند زمینه ساز خطاهای جنسی شود و در نهایت ارتباط جنسی از جمله خیانت های رفتاری به شمار می آید که شدت این نوع از خیانت از دو نوع دیگر بیشتر بوده و راه بخشش را بر روی خود می بندد.
چه بسیار زندگی هایی که به خاطر همین نوع از خیانت به جدایی انجامیده است.[۷] درمان هر کدام یک از انواع سه گانه راهکارهای خاص خود را می طلبد که در جای خود بدان خواهیم پرداخت.پاورقی:
[۱] . مسلم داودنژاد، رازهای تسخیر قلب همسر، قم: نشر مهردلدار، ۱۳۹۲، ص ۴۰۹-۴۱۶٫[۲] .personality[۳]. ریچارد رایکمن، نظریه‌های شخصیت، مترجم: مهرداد فیروزبخت، تهران: ارسباران، ۱۳۸۷، اول، ص ۵٫[۴] . محمدبن یعقوب کلینی، کافی، ج ۱، ص ۱۱٫[۵] . سوره روم، آیه ۱۲٫[۶] .محمد محمدی ری شهری، تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث، قم: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، ۱۳۹۳، دوازدهم، ص ۴۵٫٫[۷]. یکی از کتاب های خوبی که در این مورد نوشته شده است، کتاب «پیوند زخم خورده» نوشته جنیس آبرام اسپرینگ است که در آن نمونه های بسیاری از خیانت های زناشویی را بیان داشته و آثار این دست از رفتارهای نابهنجار را بیان داشته است. خواندن این کتاب را به شما سفارش می کنیم.
نویسنده: محمدحسین افشاری
